MART AYI ENFLASYONU

• Enflasyon beklentilerini çıpalayacak hedefler ve politikalar belirlenmelidir.
• Akaryakıt gibi temel girdilerde KDV ve ÖTV indirimleri devam etmelidir.
• Maliyetlerdeki yükselişi piyasadaki durgunluk nedeniyle fiyatlarına yansıtamayan KOBİ’ler için durum giderek zorlaştı.

TÜİK 2022 Mart ayı enflasyonu bu bir önceki aya göre TÜFE’de %5,46, Yİ-ÜFE’de %9,19 olarak açıklamıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %61,14, yurt içi üretici fiyatlarında %114,97 olmuştur.

En yüksek artış ulaştırma grubunda

TÜFE’de kapsanan 409 maddeden 313 maddenin fiyatında artış olmuş, harcama grupları itibariyle en yüksek aylık ve yıllık artış “ulaştırma” grubunda gerçekleşmiştir.  Mart ayında en yüksek artış gösteren ürün %32,67 ile motorin olurken bu ürünü %24,41 ile benzin ve %23,47 ile kömür izlemiş, en fazla düşüş ise %23,26 ile kabakta, %9,91 ile domates ve %9,70 ile elektrik ücretinde olmuştur. Yıllık bazda fiyat artışları yurtiçi turlar, kağıt, motorin, kömür, çocuk çorabı, şehirlerarası otobüs ücreti ve patateste %200’ü aşmış bulunmaktadır.  

TÜFE artışının yarısı akaryakıt zamlarından

TUİK’e göre Mart ayında TÜFE artışının yarısı akaryakıt zamlarından kaynaklanmış, gıda tarafında et, yağ, şeker gibi ürün fiyatları etkili olmuştur. KDV indirimi bu gruplar dışında gıda fiyatlarında indirim sağlamış, diğer maliyet artışları nedeniyle KDV etkisi sınırlı kalmıştır. Sebze ve meyve fiyatlarında mevsimlik ürünlere geçilmemesi nedeniyle aylık bazda ortalama artış, %0,69 oranıyla aylık enflasyonun çok altında gerçekleşmiştir.

TÜFE ve Yİ-ÜFE makası %53,83

Yİ-ÜFE ise, 2022 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %9,19, üç aylık % 29,31 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %114,97 olmuştur. ÜFE artışında gıda, elektrik ve doğal gaz dışında, petrol ürünleri, demir-çelik, metal, tekstil gibi girdilerin fiyatlarındaki artış belirleyici olmaktadır. KDV indirimleri perakende fiyatlarda fayda sağlarken üretim tarafında maliyet artışları yüksek kalmaya devam etmekte ve önümüzdeki dönemde enflasyonun seyri konusunda olumlu bir sinyal vermemektedir. Yıllık TÜFE ile Yİ-ÜFE makası %53,83 düzeyine çıkmıştır. Yüksek maliyet artışlarına rağmen piyasadaki durgunluk nedeniyle ürün ve hizmet fiyatlarını artıramayan KOBİ’ler için durum giderek zorlaşmaktadır.

TÜFE’de 2002, ÜFE’de 1995 yılından bu yana en yüksek enflasyon

Maalesef TÜFE’de 2002, ÜFE’de 1995 yılından bu yana en yüksek enflasyon oranlarıyla karşı karşıyayız. Küresel enflasyon baskısına rağmen Türkiye enflasyonda dünya ortalamasından ciddi ölçüde ayrışmış bulunmaktadır. Mart ayında Avrupa Birliği’nde yıllık enerji enflasyonu %44’e çıkmış, ancak ortalama enflasyon %7,5’da kalmıştır. Bunun nedeni beklentilerinin yönetilmesi sayesinde diğer sektörlerde enflasyon artışının sınırlı kalmasıdır. Dolayısıyla ekonomi yönetimi enflasyon yangınının kendi kendine sönmesini beklememeli, enflasyon beklentilerini çıpalayacak hedefler ve politikalar belirlenmeli, ayrıca akaryakıt gibi temel girdilerde KDV ve ÖTV indirimleri devam etmelidir.

Batı Akdeniz enflasyonu

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda %5,46, üç aylık bazda 24,10 ve yıllık bazda %66,69 olarak gerçekleşmiştir. Aylık ve yıllık bazda en yüksek artış Türkiye genelinde olduğu gibi ulaştırma grubunda gerçekleşmiştir.

Bölgemizde enflasyonun aylık bazda Türkiye ortalamasında, üç aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda on dokuzuncu, üç aylık ve yıllık bazda ise yedinci sırada yer almıştır. Bölgemizde giyim enflasyonu Türkiye ortalamasının üzerinde kalmaya devam etmektedir. Bu durumun TUİK Türkiye giyim enflasyonu hesaplama yönteminden kaynaklanması muhtemeldir.