ŞUBAT AYI ENFLASYONU

• TÜİK verilerinin üretici fiyatlarında üç haneli enflasyonu gösteriyor.
• Enflasyon vergisinin yükünü hem üretici hem de tüketicide orta sınıf üstleniyor.
• Antalya gibi Ukrayna krizinden etkilenen bölgelerde ilgili sektörler için elektrik-doğalgaz fatura ödemelerinde erteleme ve daha fazla kredi desteği ihtiyacı var

2022 Şubat ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de %4,81, Yİ-ÜFE’de %7,22 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %54,44, yurt içi üretici fiyatlarında %105,01 olmuştur.

TÜFE’de aylık enflasyonun %44’ü, yıllık enflasyonun %30’u gıda grubundan kaynaklanmakta, ulaştırma, ev eşyası ve ısınma gibi konut harcamaları gıdayı izlemektedir. TUİK verilerine göre yıllık kira artışı %15,45, giyim enflasyonu %26,55 olarak gerçekleşmiş ve haberleşme hizmetleri ile birlikte TÜFE artışını sınırlayıcı etkide bulunmuşlardır.

SEBZE MEYVE FİYATLARINDAKİ ARTIŞTA MEVSİMSEL ETKİ YÜKSEK

Bu çerçevede Şubat ayında en yüksek artış gösteren ürün %88,51 ile karnabahar olurken bu ürünü %79,11 ile kabak ve %53,51 ile domates izlemiştir. En fazla düşüş ise %10,53 ile kazakta (çocuk için), %7,39 ile botta (çocuk için) olmuştur. Gıdada yalnızca süt ürünlerinde fiyat düşüşü gerçekleşmiş, KDV indirimi daha yüksek enflasyonu önleyici yönde sınırlı etkide bulunmuştur. Şubat ayında sebze-meyve fiyatlarını iklim koşulları, akaryakıt, kömür ve doğal gaz fiyatlarında artışın yanı sıra mevsimsel etki yükseltmiştir. Bununla birlikte aylık-mevsimlik fiyat dalgalanmalarına değil, yıllık ortalamaya bakıldığında meyve ve sebzenin fiyatların en az arttığı gruplar arasında olduğu görülmektedir.

Yİ-ÜFE’ DE 3 HANE GÖRÜLDÜ

Yİ-ÜFE artışı ise 2022 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre %7,22, iki aylık %18,43 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %105,01 olmuştur. Şubat ayının sürpriz olmamakla birlikte çarpıcı olan yönü ÜFE’de üç haneli artışın görülmüş olmasıdır.

ÜRETİCİ FİYATLARINDA ENERJİ ETKİSİ

Yİ-ÜFE’de yıllık artışlar elektrik ve doğal gaz dağıtımında %202, kok kömürü ve akaryakıtta %199, ham petrol ve doğal gaz tedarikinde %213, demir-çelikte %144, kâğıtta %122 düzeyindedir. TUİK verilerine göre giyim, ilaç, otomotiv, su dağıtımı, makine, mobilya gibi sektörlerde üretici fiyatlarının %30-%60 arasında artmış olması daha yüksek enflasyonu önlemiş görünmektedir.

UKRAYNA SORUNU ANTALYA MEYVE-SEBZE ÜRETİCİSİNİ VE İHRACATÇISINI VURDU

Ülkemizde ÜFE’nin döviz kuruna bağlı olarak arttığını, enerji ve emtia fiyatlarındaki küresel artışın buna eklenerek maliyetleri yükselttiğini biliyoruz. Dünyada pandemi kaynaklı tedarik sıkıntılarına şimdi Ukrayna’da savaş sorunu eklenmiş, insani açıdan üzücü bu durum temel girdi fiyatlarının yeniden artmasına neden olmuştur. Antalya sebze-meyve ihracatının olumsuz etkilenmesi, üreticiye de yansımış, sebze-meyve fiyatları geçen yılların da gerisine düşmeye başlamıştır.

EKONOMİDE STAGFLASYON RİSKİ ARTIYOR

Türkiye ve özellikle Antalya ekonomisinde stagflasyon riskinin arttığı bir dönemdeyiz. Yüksek enflasyon, ÜFE ve TÜFE farkının açılması, özellikle hizmet fiyatlarında sektörel farklılıklar, tüketici veya üretici olsun enflasyon vergisinin yükünü orta sınıfın üstlendiğini ortaya koymaktadır.   KOBİ’ler tarafında da elektrik ve doğal gaz zamları orta kesimi daha fazla zorlayıcı niteliktedir. Bu nedenle Antalya gibi illerde mevcut konjonktürden olumsuz etkilenen sektörlerde elektrik ödemelerinde erteleme ve daha fazla kredi desteği sağlanması gereklidir.

KURU SABİT TUTMA ÇABALARI BİR PROGRAMLA DESTEKLENMELİ

Ayrıca ekonomi yönetiminin döviz kurunu sabit tutma çabalarını beklentileri çıpalayacak bir programla desteklemesi, üretim desteklerinin artırılması, turizmi ve iç talebi canlandıracak yeni programların ele alınması da gerekli görünmektedir.

EN YÜKSEK AYLIK ENFLASYON BATI AKDENİZ’DE

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda %5,67, iki aylık bazda 17,68 ve yıllık bazda %60,03 olarak gerçekleşmiştir. Bölgemizde enflasyonun aylık iki aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda birinci, iki aylık bazda üçüncü, yıllık bazda ise altıncı sırada yer almıştır. Bölgesel enflasyonun ortalamanın üzerinde olması konut grubu, ulaştırma, eğitim, giyim ve kısmen eğlence-kültür gruplarından, özellikle konut fiyatları ve kira artışları, su tarifeleri, giyim enflasyonu hesaplaması gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.